EU muốn "thoát" khỏi khí đốt Nga, nhưng giá phải trả không hề rẻ

Ngày 5/3, chỉ hơn một tuần sau khi Nga tiến hành chiến dịch quân sự ở Ukraine, Chủ tịch Ủy ban Châu Âu Ursula von der Leyen bày tỏ lo ngại rằng Điện Kremlin có thể ngừng cung cấp khí đốt cho khối.

Theo Eurostat, nước tiêu thụ khí đốt lớn nhất ở EU là Đức, tiếp theo là Ý, Hà Lan, Slovakia và Pháp. Các quốc gia này hiện đang cố gắng thay thế khí đốt nhập khẩu từ Nga bằng nguồn cung cấp từ các nguồn khác.

"Kể từ khi bắt đầu chiến dịch quân sự đặc biệt ở Ukraine, nhập khẩu LNG vào châu Âu đã tăng 58%", Paula Di Mattia Peraire, nhà phân tích khí đốt của công ty thống kê độc lập ICIS cho biết. Vì vậy, Đức, Hy Lạp và Ý, cũng như Ireland, Pháp, Hà Lan và Ba Lan, đang mở rộng cơ sở hạ tầng để tiếp nhận LNG.

"Có rất nhiều khoản đầu tư đang diễn ra ở châu Âu liên quan đến LNG. Nếu tất cả các dự án này thành hiện thực - khoảng 15 dự án mới cho đến cuối năm 2024 - thì công suất tái chế khí sẽ tăng thêm 70 tỷ mét khối mỗi năm”, bà Peraire nói.

Một lượng tiền "khủng" của chính phủ đang chảy vào các cảng ven biển, nơi LNG được làm mát được dỡ xuống và làm nóng cho đến khi nó có thể được đưa vào mạng lưới đường ống. Hiện tại, có quá ít kho cảng kiểu này, đặc biệt là ở Biển Bắc và Biển Baltic, để đáp ứng nhu cầu khí đốt của Liên minh Châu Âu.

Hơn nữa, thay vì chảy từ đông sang tây, khí LNG sẽ phải chảy từ Tây Ban Nha, Pháp và Hà Lan đến Trung và Đông Âu. Tuy nhiên, do các đường ống dẫn khí chủ yếu là đường một chiều nên "dòng chảy ngược" chỉ có thể vận hành ở một mức độ hạn chế.

Một loại chi phí tốn kém khác sẽ cần đến để vận hành một đội tàu vận chuyển khí đốt đến châu Âu. Vì vậy, để thay thế 167 tỷ m3 khí đốt hàng năm của Nga, Liên minh châu Âu cần khoảng 1.800 chuyến tàu, hoặc 5 chuyến mỗi ngày.

Theo Viện Kinh tế Vận tải và Hậu cần, điều này sẽ yêu cầu 160 tàu chở dầu mới với đơn giá 220 triệu USD (212,5 triệu Euro), với tổng số tiền là 35,2 tỷ USD.

Tuy nhiên, nếu EU dùng nhiều LNG hơn, lượng khí thải sẽ tăng lên, đi ngược lại với các cam kết năng lượng xanh của EU.

Không giống như đường ống dẫn khí đốt của Nga, khí đốt từ Qatar hoặc Mỹ trước tiên phải được hóa lỏng trước khi có thể được vận chuyển. Để làm được điều này, khí được nén bằng áp suất và sau đó được "giảm áp suất" một lần nữa. Trong quá trình này, có tới 8% đến 25% sản lượng năng lượng bị thất thoát do hoạt động của máy nén.

Sau đó, LNG phải được vận chuyển qua đại dương. Khoảng cách càng dài, lượng khí thải carbon càng lớn.

EU có thể độc lập với khí đốt Nga?

Nga cũng dự định hóa lỏng và bán khí đốt. Tuy nhiên, ngay cả trong trường hợp chiến dịch quân sự tại Ukraine kết thúc, thị phần của Nga trên thị trường khí đốt ở châu Âu có thể sẽ tiếp tục giảm vì những lý do chính trị.

Điện Kremlin rất có thể sẽ phải xóa sổ cơ sở hạ tầng đường ống dẫn khí đốt trị giá hàng tỷ USD của mình cho Liên minh châu Âu và chuyển sang nhu cầu về các nhà máy hóa lỏng và thiết bị đầu cuối để Nga vận chuyển khí đốt đến các nước như Trung Quốc và Nhật Bản.

Tuy nhiên, các biện pháp trừng phạt quốc tế sẽ hạn chế khả năng lắp ráp cơ sở hạ tầng kỹ thuật cần thiết của Nga. Hầu hết các đối tác phương Tây từ bỏ hợp tác với Nga.

Trong khi đó, các báo cáo tương ứng của mình, các nhà khoa học tại viện nghiên cứu Agora Energiewende và E3G tính toán cách Liên minh châu Âu có thể giảm nhu cầu khí đốt và trở nên độc lập khỏi Nga trong khoảng "1-4 năm".

Cụ thể, 20% năng lượng có thể được thay thế bằng cách thực hiện kế hoạch "Fit for 55" của Ủy ban Châu Âu, một gói do Liên minh châu Âu thiết kế để giảm 55% lượng khí thải nhà kính của Liên minh châu Âu vào năm 2030.

45% khác có thể đạt được thông qua mở rộng năng lượng xanh. Chỉ 35% sau đó sẽ phải được nhập khẩu từ các quốc gia khác, tương đương khoảng 50 tỷ m3 khí đốt - mà cơ sở hạ tầng hiện có thể đáp ứng.