Thị trường tài sản mã hóa: Cơ hội lớn, thách thức không nhỏ với Việt Nam

Việc hai văn bản này đồng thời có hiệu lực đặt ra yêu cầu cấp thiết phải sớm hoàn thiện các quy định chi tiết, nhằm bảo đảm thị trường có thể vận hành thông suốt, an toàn và đúng pháp luật ngay từ giai đoạn đầu.

Liên quan đến nội dung này, bà Lê Vũ Hương Quỳnh, Giám đốc khu vực Châu Á – Thái Bình Dương của Tether, đã có những chia sẻ và khuyến nghị đáng chú ý về các ưu tiên chính sách cần được Việt Nam tập trung trong thời gian tới.

+ Trong bối cảnh tài sản số đang tiến rất gần tới việc được công nhận chính thức tại Việt Nam, theo bà, đâu là những việc cấp thiết nhất cần triển khai ngay để thị trường này có thể vận hành hiệu quả và an toàn?

- Tôi cho rằng có một số trọng tâm quan trọng Việt Nam cần ưu tiên hoàn thiện sớm để thị trường tài sản mã hóa có thể vận hành hiệu quả và đóng góp tích cực cho tăng trưởng kinh tế.

Trước hết, Việt Nam cần tăng cường độ rõ ràng của khung pháp lý và cơ chế vận hành. Hiện nay, Việt Nam đã có Nghị quyết 05 về thí điểm thị trường tài sản mã hóa và Nghị quyết 22 về Trung tâm Tài chính Quốc tế, trong đó cho phép thí điểm các cơ chế liên quan đến tài sản mã hóa. Tuy nhiên, theo quan sát, vẫn còn những điểm chưa rõ ràng trong cách thức vận hành.

Nhiều doanh nghiệp và nhà đầu tư mà chúng tôi trao đổi vẫn còn mơ hồ trước các câu hỏi cơ bản, chẳng hạn: Stablecoin (một loại tài sản mã hóa có quy mô lưu hành lớn và là trụ cột của thị trường) hiện được phân loại như thế nào, được niêm yết và giao dịch ra sao trên các sàn giao dịch tài sản mã hóa.

Thực tế cho thấy, các quốc gia sau khi minh bạch hóa và làm rõ khung pháp lý đều thu hút mạnh dòng vốn và tổ chức tham gia. Ví dụ, tại Nhật Bản, sau khi làm rõ các định nghĩa pháp lý vào năm 2023, chỉ trong vòng 12 tháng đã có hơn 54 định chế tài chính tham gia thị trường tài sản mã hóa.

Tương tự, Dubai và Abu Dhabi sau Covid-19 đã chủ động thay đổi chiến lược phát triển, không chỉ dựa vào dầu mỏ và du lịch. Khi ban hành khung pháp lý rõ ràng và cơ chế mở cho tài sản mã hóa, họ đã thu hút nhiều doanh nghiệp chuyển trụ sở đăng ký từ Hong Kong và Singapore sang khu vực UAE.

+ Một vấn đề then chốt hiện nay là sự thiếu liên thông giữa hạ tầng ngân hàng truyền thống và hệ sinh thái blockchain. Theo bà, Việt Nam cần làm gì để thu hẹp khoảng cách này và tận dụng lợi thế thanh toán không tiền mặt đã đạt được?

- Đúng vậy, một vấn đề quan trọng khác đó là phải xây dựng sự liên thông giữa hạ tầng ngân hàng và blockchain. Hiện Việt Nam đã đạt tỷ lệ thanh toán không tiền mặt tại đô thị trên 70%, tuy nhiên hệ thống ngân hàng và các nền tảng blockchain vẫn vận hành như hai hệ sinh thái song song, chưa thực sự kết nối.

Trong khi đó, các quốc gia đi đầu như Singapore và Hong Kong đã giải quyết vấn đề này bằng cách tích hợp trực tiếp các đối tác on-ramp/off-ramp, cho phép chuyển đổi liền mạch giữa tài sản mã hóa và tiền pháp định ngay trong hệ thống ngân hàng (tức là chuyển đổi tiền mặt sang các tài sản số trong hệ thống ngân hàng). Điều này tạo ra dòng chảy thông suốt cho thanh toán quốc tế, thương mại dịch vụ và kiều hối.

Thực tế, dòng vốn tài sản mã hóa đang chảy mạnh từ Mỹ Latin và châu Phi về Hong Kong. Nguyên nhân là nhiều doanh nghiệp tại Trung Quốc và châu Á khi xuất khẩu hàng hóa sang các khu vực này, các đối tác nhập khẩu ngày càng có xu hướng thanh toán bằng tài sản mã hóa.

Trong khi đó, doanh nghiệp tại Việt Nam và Đài Loan hiện chưa có khung pháp lý cho phép nhận thanh toán bằng tài sản mã hóa để hợp thức hóa hồ sơ kế toán và pháp lý.

Vì vậy, các trung gian tại Hong Kong và Singapore đang đứng ra nhận tài sản mã hóa từ bên nhập khẩu, sau đó phát hành LC (thư tín dụng) và thanh toán cho bên xuất khẩu bằng USD. Nếu Việt Nam không sớm mở cửa, toàn bộ giá trị gia tăng này sẽ nằm ngoài lãnh thổ và doanh nghiệp Việt Nam không hưởng được lợi ích.

+ Bên cạnh hành lang pháp lý, bà còn có những kiến nghị nào để thị trường tài sản mã hóa tại Việt Nam phát triển lành mạnh và minh bạch?

- Tôi cho rằng, hoàn thiện cơ chế thanh khoản thị trường cũng là một yêu cầu quan trọng không kém. Thanh khoản là yếu tố sống còn để thị trường tài sản mã hóa vận hành trơn tru.

Với Nghị quyết 05, theo chúng tôi cần có hướng dẫn cụ thể hơn về việc các sàn giao dịch trong nước được phép tương tác với thanh khoản quốc tế như thế nào, vai trò và mô hình hoạt động của nhà tạo lập thị trường, cũng như cơ chế đánh giá rủi ro khi kết nối với sàn giao dịch nước ngoài hoặc các pool thanh khoản quốc tế.

Tôi cũng mong muốn thấy cơ chế quản lý rõ ràng đối với hoạt động thanh toán xuyên biên giới liên quan đến tài sản mã hóa, nhằm đảm bảo an toàn và tuân thủ.

Ngoài ra, chúng ta cũng cần tăng cường bảo vệ nhà đầu tư và minh bạch thông tin. Việt Nam đang có một cơ hội rất lớn để xây dựng ngay từ đầu một thị trường tài sản số sạch, minh bạch và dễ giám sát. Việt Nam hoàn toàn có thể học hỏi kinh nghiệm từ các quốc gia và doanh nghiệp đi trước, những thị trường đã vận hành hơn 10 năm, để chọn lọc các yếu tố mang lại giá trị và điều chỉnh phù hợp với điều kiện trong nước.

+ Xin cảm ơn bà!