Canh bạc lớn của Toyota khi giữ thiết kế xe gần 10 năm không đổi

Toyota đang thực hiện một bước đi táo bạo trong chiến lược ngành ô tô khi kéo dài chu kỳ thay đổi toàn bộ mẫu xe lên trung bình khoảng 9 năm, gần gấp đôi so với chuẩn thông thường 4-5 năm.

Quyết định này được xem là sự chuyển hướng từ việc làm mới thiết kế sang tập trung vào phát triển phần mềm, tạo nên nhiều tranh luận trong giới chuyên môn. Câu hỏi đặt ra cho người tiêu dùng và các đối thủ là: nhịp đổi mới chậm hơn sẽ tác động thế nào đến tương lai phát triển xe hơi?

Đây không đơn thuần là biện pháp cắt giảm chi phí, mà phản ánh thực tế về xu hướng điện khí hóa, tích hợp phần mềm và sự thay đổi trong kỳ vọng của khách hàng. Toyota dự kiến đầu tư nhiều hơn vào nâng cấp hiệu suất kỹ thuật số, thay vì liên tục thiết kế lại cơ khí.

Những kết quả ban đầu cho thấy chiến lược này đang phát huy hiệu quả, khi các mẫu xe như Camry, 4Runner và Land Cruiser vẫn duy trì doanh số ổn định dù đã trải qua chu kỳ sản phẩm dài. Hãng tin rằng việc tập trung vào cải tiến phần mềm sẽ giúp xe giữ được sức hút mà không phải tốn kém chi phí tái cấu trúc nhà máy.

Trọng tâm của sự thay đổi này là cam kết ngày càng lớn của Toyota đối với cập nhật phần mềm qua mạng (OTA). Thay vì chờ đến thế hệ xe mới, chủ xe có thể nhận các cải tiến liên tục, từ bổ sung tính năng hỗ trợ lái, tinh chỉnh hệ truyền động cho đến các tùy chọn dịch vụ trả phí.

Toyota hình dung ô tô như một “sản phẩm sống”, có khả năng phát triển sau khi bán ra. Điều này không chỉ kéo dài tuổi thọ xe mà còn làm chậm quá trình mất giá, củng cố giá trị lâu dài cho người dùng.

Diễn biến thị trường cũng ủng hộ kế hoạch này. Tình trạng thiếu nguồn cung toàn cầu khiến nhu cầu cao và lượng xe tồn kho thấp, giúp Toyota duy trì doanh số mạnh mà không cần đổi mới thiết kế thường xuyên. Trong bối cảnh này, chu kỳ sản xuất dài hơn đồng nghĩa với lợi nhuận ổn định và khả năng quản lý công suất tốt hơn.

Tuy nhiên, không phải ai cũng đồng tình. Hơn 230 đại lý tại Nhật Bản đã bày tỏ lo ngại về đề xuất cải cách giá bán, vốn gắn chi phí bán buôn với biến động thị trường thay vì khấu hao dần, vì điều này có thể ảnh hưởng đến biên lợi nhuận.

Dù gặp phản đối, Toyota khẳng định sẽ giữ ổn định giá bán. Các lãnh đạo cho rằng cấu trúc mới sẽ giúp giá trị xe cũ cao hơn và thị trường xe đã qua sử dụng ổn định hơn. Giới phân tích nhận định chiến lược này tương tự mô hình của Tesla, vốn duy trì nền tảng xe trong nhiều năm và liên tục nâng cấp tính năng qua phần mềm.

Một số đối thủ như Stellantis cũng đang thử nghiệm cách tiếp cận này với các mẫu xe như Dodge Charger và Chrysler Pacifica, cho thấy tư duy về chu kỳ sản phẩm truyền thống có thể sớm lỗi thời.

Đây là sự dịch chuyển sâu rộng trong ngành sản xuất ô tô. Cuộc cạnh tranh đang chuyển từ thiết kế ngoại hình sang hệ sinh thái phần mềm, nơi tần suất cập nhật, tính năng số và trải nghiệm người dùng trở thành yếu tố quyết định sức mạnh thương hiệu.

Với những hãng chậm phát triển hạ tầng phần mềm, khoảng cách có thể ngày càng lớn. Xe hơi hiện nay được đánh giá nhiều hơn bởi chất lượng mã lập trình thay vì kiểu dáng mới mẻ.

Khi việc thay đổi toàn bộ mẫu xe dần nhường chỗ cho chu kỳ làm mới kỹ thuật số, canh bạc dài hạn của Toyota trở nên rõ ràng: ít thiết kế lại, nâng cấp thông minh hơn và duy trì sự nhất quán thương hiệu.

Người tiêu dùng có thể sẽ ưu tiên tính năng và khả năng kết nối hơn là sự thay đổi về kiểu dáng. Nếu thành công, chiến lược này có thể định hình lại cách ô tô được sản xuất, bán và cập nhật, mở ra một kỷ nguyên mà độ bền và giá trị lâu dài trở thành động lực cho đổi mới.