Tăng cường kỷ luật, nâng cao minh bạch thị trường chứng khoán

Minh bạch hơn từ gốc

Bộ Tài chính vừa ban hành Thông tư số 19/2025/TT-BTC quy định việc đăng ký công ty đại chúng, hủy tư cách đại chúng và báo cáo vốn điều lệ đã góp được kiểm toán. Thông tư là bước đi quan trọng trong việc cụ thể hóa Luật Chứng khoán sửa đổi năm 2024, góp phần thiết lập trật tự minh bạch và chuẩn mực cho các doanh nghiệp niêm yết.

Một trong những nội dung mới và nổi bật của Thông tư số 19/2025/TT-BTC là quy định chi tiết về báo cáo vốn điều lệ đã góp được kiểm toán – một thành phần bắt buộc trong hồ sơ đăng ký công ty đại chúng và chào bán cổ phiếu lần đầu ra công chúng (IPO).

Theo quy định mới, các tổ chức đăng ký phải lập báo cáo vốn điều lệ đã góp theo mẫu chuẩn, được kiểm toán độc lập, và phản ánh tối thiểu 10 năm hoạt động tính đến thời điểm đăng ký. Trường hợp công ty hoạt động dưới 10 năm thì báo cáo phải bao quát toàn bộ thời gian hoạt động. Đặc biệt, yêu cầu về ý kiến kiểm toán chấp nhận toàn phần là tiêu chí cứng, thể hiện sự kiên quyết của cơ quan quản lý trong việc nâng cao tính tin cậy và minh bạch của thông tin tài chính.

Điểm mới này giúp phân loại rõ ràng các doanh nghiệp có nền tảng tài chính lành mạnh, tránh tình trạng một số tổ chức tìm cách “lách” tiêu chuẩn để niêm yết, đồng thời tăng cường niềm tin của nhà đầu tư vào thị trường.

Bên cạnh đó, Thông tư cũng quy định trách nhiệm giải trình trong trường hợp kiểm toán có đưa ra vấn đề nhấn mạnh hoặc nhận định khác. Doanh nghiệp phải phối hợp với tổ chức kiểm toán để làm rõ và bổ sung tài liệu, tránh gây hiểu nhầm cho nhà đầu tư.

Siết điều kiện đại chúng, sàng lọc thực chất trên thị trường

Tại Thông tư số 19/2025/TT-BTC, các quy định siết chặt hơn về việc đăng ký và duy trì tư cách công ty đại chúng. Theo đó, các công ty cổ phần khi đáp ứng điều kiện về vốn điều lệ và số lượng cổ đông theo Luật Chứng khoán phải minh bạch hơn từ gốc. Nếu chậm trễ hoặc không bổ sung hồ sơ theo yêu cầu của Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (UBCKNN), doanh nghiệp sẽ bị dừng xem xét và buộc phải nộp lại hồ sơ từ đầu.

Quy định này khắc phục tình trạng "chần chừ", trì hoãn trong việc thực hiện nghĩa vụ công bố thông tin của nhiều công ty. Đặc biệt, nó tạo áp lực để các doanh nghiệp thực hiện nghiêm túc việc chuẩn hóa mô hình quản trị, tổ chức đại hội đồng cổ đông, báo cáo định kỳ – những tiêu chuẩn tối thiểu của một công ty đại chúng thực thụ.

Ngoài ra, Thông tư cũng mở rộng các trường hợp bị hủy tư cách công ty đại chúng khi không đáp ứng điều kiện về vốn hay cổ đông; không công bố thông tin báo cáo tài chính kiểm toán trong hai năm liên tiếp; không tổ chức Đại hội đồng cổ đông thường niên trong hai năm liên tục; không đăng ký cổ phiếu tại Tổng công ty Lưu ký và Bù trừ chứng khoán Việt Nam, không niêm yết hoặc đăng ký giao dịch trên sàn chứng khoán sau một năm kể từ ngày đăng ký đại chúng.

Những trường hợp "cố tình im lặng", “đại chúng hình thức” nhưng không hoạt động đúng bản chất sẽ bị loại khỏi thị trường. Đây là bước sàng lọc cần thiết, nhất là khi thị trường chứng khoán đang phục hồi, thu hút sự quan tâm trở lại của nhà đầu tư cá nhân và tổ chức.

Ngoài ra, quy trình đăng ký/hủy bỏ tư cách công ty đại chúng theo Thông tư cũng được chuẩn hóa rõ ràng về trình tự – thời hạn – hồ sơ, giúp UBCKNN có thêm căn cứ pháp lý để xử lý minh bạch, nhất quán. Các công ty cần chủ động rà soát điều kiện đại chúng của mình và có trách nhiệm báo cáo, cập nhật thông tin kịp thời.

Như vậy, Thông tư số 19/2025/TT-BTC là một trong những văn bản quan trọng giúp cụ thể hóa các điều chỉnh pháp lý của Luật Chứng khoán sửa đổi năm 2024, đồng thời thể hiện quyết tâm của Bộ Tài chính và UBCKNN trong việc tạo lập môi trường đầu tư minh bạch, lành mạnh và kỷ cương hơn.

Trong bối cảnh dòng vốn đầu tư đang ngày càng hướng đến các doanh nghiệp có báo cáo tài chính chuẩn mực, thực hành quản trị tốt và công bố thông tin đầy đủ, thì những quy định mới này sẽ là “bộ lọc” tự nhiên giúp thị trường phát triển theo chiều sâu, chuyên nghiệp hơn.