Hà Nội dẹp “chợ cóc”, chợ tạm: Cần quyết liệt và đồng bộ!

Tại Hà Nội, “chợ cóc”, chợ tạm mọc lên như nấm. Ảnh: HH

“Chợ cóc”, chợ tạm tràn lan

Tại Hà Nội, “chợ cóc”, chợ tạm mọc lên như nấm, điều này không chỉ gây ách tắc giao thông mà còn là ổ phát sinh rác thải, ô nhiễm môi trường và tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn vệ sinh thực phẩm. Người dân mua bán tại các khu vực này thường vô tư chiếm dụng lòng đường, vỉa hè, biến những không gian công cộng thành nơi trao đổi hàng hóa.

Theo thống kê của Sở Công Thương Hà Nội, toàn thành phố hiện có 457 chợ, gồm các hạng từ 1 - 3. Hệ thống chợ truyền thống chỉ mới đảm nhận khoảng 40% nhu cầu mua sắm của người dân các quận nội thành và 70% ở khu vực ngoại thành. Nhiều chợ trong số đó đã xuống cấp khiến người dân không muốn vào chợ, mà ghé các “chợ cóc”, chợ tạm tràn trên các vỉa hè, ngõ phố để mua bán.

Thời gian qua, thực hiện chỉ đạo của UBND thành phố, lực lượng chức năng đã tổ chức giải tỏa 28 điểm kinh doanh tự phát trên địa bàn 7 xã, phường (Giảng Võ, Khương Đình, Chương Mỹ, Phúc Sơn, Sơn Đồng, Hát Môn, Quốc Oai).

Tính đến hết tháng 10/2025, Hà Nội còn tồn tại 223 “chợ cóc” thuộc địa bàn 50 xã, phường. Theo phân cấp quản lý, trách nhiệm giải tỏa các chợ không phù hợp quy hoạch, điểm kinh doanh tự phát, bảo đảm an ninh trật tự, văn minh đô thị thuộc thẩm quyền của chính quyền cấp cơ sở.

Lý giải nguyên nhân tồn tại hoạt động của “chợ cóc”, Giám đốc Sở Công Thương Hà Nội Võ Nguyên Phong cho biết, hiện tại các xã, phường, chợ dân sinh chưa đáp ứng được nhu cầu mua sắm của người dân địa phương, trong khi các "chợ cóc", điểm kinh doanh tự phát này đã tồn tại từ 20 - 30 năm.

Bên cạnh đó, Hà Nội là nơi có tốc độ đô thị hóa cao, tốc độ tăng dân số cơ học nhanh khiến nhu cầu tiêu dùng thiết yếu hàng ngày của người dân rất lớn. Các điểm “chợ cóc” vì thế mọc lên lấn chiếm lòng đường, vỉa hè tại khu vực đông dân cư. Trong khi đó, việc kêu gọi xã hội hóa đầu tư xây dựng mới các chợ gặp nhiều khó khăn nên chưa thể bảo đảm nhu cầu tiêu dùng người dân địa phương.

Nhiều tiểu thương phản ánh không muốn vào chợ để kinh doanh do mức giá thuê địa điểm kinh doanh tại các chợ còn khá cao. Cùng với đó, người dân chưa có thói quen mua sắm, tiêu dùng hàng hóa tại các cửa hàng tiện lợi, siêu thị mà vẫn giữ thói quen tiện đâu mua đấy gây rất nhiều khó khăn cho công tác giải tỏa và tạo điều kiện cho các “chợ cóc” hình thành.

Không để “siết chỗ nọ, phình chỗ kia”

Để giải quyết dứt điểm tình trạng “chợ cóc”, chợ tạm, thời gian qua, Hà Nội đã thực hiện nhiều giải pháp, tuy nhiên việc dẹp bỏ “chợ cóc” là điều không dễ dàng bởi vẫn có tình trạng "siết chỗ nọ, lại phình chỗ kia".

Theo các nhà quản lý, để thực hiện tốt công tác giải tỏa các điểm kinh doanh tự phát trên địa bàn, bên cạnh sự cố gắng của lực lương chức năng đòi hỏi trách nhiệm của chính quyền địa phương có những giải pháp căn cơ, đồng bộ và quyết liệt hơn.

Chia sẻ về các giải pháp xóa bỏ “chợ cóc”, chợ tạm, Phó Giám đốc Sở Công Thương Nguyễn Thế Hiệp cho rằng, các phường, xã cần thường xuyên chỉ đạo các lực lượng chức năng tại địa phương chủ động lên phương án thực hiện giải tỏa các điểm kinh doanh tự phát, “chợ cóc”, chợ tạm theo lộ trình nhất định. Nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động của hệ thống chính trị, gắn trách nhiệm cụ thể, đặc biệt nhấn mạnh vai trò của lực lượng công an xã/phường, lực lượng trật tự đô thị... trong công tác xử lý giải tỏa điểm kinh doanh tự phát trên địa bàn.

Đồng thời, duy trì lực lượng chốt giữ sau giải tỏa, qua đó không để tái phát sinh đối với tụ điểm kinh doanh tự phát lấn chiếm lòng đường, vỉa hè gây mất an toàn giao thông, vệ sinh môi trường, không đảm bảo an toàn thực phẩm…

Song song với hoạt động giải tỏa, các địa phương cần tăng cường công tác tuyên truyền tới người dân thực hiện thói quen mua sắm tại chợ truyền thống, hệ thống cửa hàng tiện lợi hiện đại thay vì tại các điểm kinh doanh tự phát.

Cùng với đó, UBND thành phố Hà Nội tiếp tục có chính sách liên quan đến việc huy động các nguồn lực xã hội hóa phát triển chợ, giúp cho các tiểu thương vào trong chợ.

Để giải tỏa “chợ cóc”, chợ tạm, Phó Chủ tịch UBND thành phố Hà Nội Nguyễn Mạnh Quyền đã yêu cầu, Sở Công Thương Hà Nội chủ trì, rà soát, tổng hợp nhu cầu đầu tư xây dựng chợ dân sinh tại các địa phương còn thiếu, các địa phương cần xử lý dứt điểm tình trạng “chợ cóc", tích hợp vào kế hoạch đầu tư xây dựng chợ năm 2026.

Đồng thời, phối hợp Sở Tài chính hướng dẫn UBND các xã, phường nghiên cứu, tham mưu cơ chế khuyến khích người dân vào chợ mua sắm; khuyến khích các tiểu thương vào kinh doanh trong chợ, trong đó xem xét đề xuất miễn phí gửi xe, phương tiện và áp dụng phí dịch vụ tại chợ dân sinh ở mức phù hợp.

UBND các xã, phường chịu trách nhiệm trong việc xây dựng lộ trình, tổ chức giải tỏa dứt điểm "chợ cóc", chợ tạm còn tồn tại, gắn liền với việc đầu tư, phát triển mạng lưới chợ dân sinh theo quy hoạch. Xây dựng quy chế hoạt động chợ phải gắn trách nhiệm của tiểu thương với ban quản lý chợ về nguồn gốc thực phẩm, xuất xứ hàng hóa và an toàn thực phẩm; đối với các chợ quy mô lớn, cần nghiên cứu bố trí phòng kiểm nghiệm nhanh tại chợ.

Bên cạnh đó, theo Phó Chủ tịch UBND thành phố Nguyễn Mạnh Quyền, muốn giải tỏa được "chợ cóc", chợ tạm phải xây dựng chợ dân sinh thay thế. Vì vậy, thời gian tới Sở Công Thương Hà Nội phải đưa danh sách các chợ dân sinh cần xây dựng mới vào danh mục đầu tư, đồng thời kêu gọi xã hội hóa đầu tư xây dựng mới các chợ. "Nếu không thu hút được doanh nghiệp đầu tư xây dựng thì yêu cầu địa phương có kế hoạch đầu tư bằng nguồn vốn ngân sách", ông nhấn mạnh.

Có thể khẳng định, việc dẹp bỏ “chợ cóc”, chợ tạm không chỉ là làm đẹp bộ mặt đô thị mà còn là bước đi quan trọng để thiết lập một môi trường sống và kinh doanh lành mạnh, văn minh. Để làm được điều đó, đòi hỏi sự quyết liệt không khoan nhượng của chính quyền trong khâu xử lý, đi đôi với sự đồng bộ và nhân văn trong khâu quy hoạch và hỗ trợ sinh kế. Chỉ như vậy, Hà Nội mới có thể thực sự trở thành một thành phố "xanh - sạch - đẹp" theo đúng nghĩa.