Quy định về thanh tra, kiểm tra và giải quyết khiếu nại, tố cáo trong dự thảo Luật Xây dựng

Dự thảo Luật Xây dựng (thay thế) không chỉ điều chỉnh hoạt động đầu tư xây dựng ở nhiều khía cạnh mà còn bổ sung, hoàn thiện các quy định về thanh tra, kiểm tra, giải quyết khiếu nại, tố cáo. Ảnh Huy Trần

 Quyền khiếu nại, khởi kiện, tố cáo trong hoạt động xây dựng

Dự thảo Luật Xây dựng (thay thế) đã ghi nhận quyền của tổ chức, cá nhân trong quá trình thực hiện thủ tục hành chính liên quan đến xây dựng. Cụ thể, trong nội dung quy định về việc cấp giấy phép xây dựng, tổ chức, cá nhân có quyền khiếu nại, khởi kiện hoặc tố cáo hành vi vi phạm pháp luật của cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền. Đây là cơ chế pháp lý cho phép các chủ thể tham gia hoạt động xây dựng bảo vệ quyền lợi hợp pháp của mình thông qua việc yêu cầu xem xét, xử lý hoặc khởi kiện ra tòa án khi cần thiết.

Việc xác định rõ quyền khiếu nại, tố cáo không chỉ bảo đảm vị thế pháp lý của người dân, doanh nghiệp trong quá trình tham gia hoạt động xây dựng mà còn tạo cơ chế để phát hiện và xử lý các hành vi vi phạm pháp luật xảy ra trong quá trình thực hiện thủ tục hành chính.

Trách nhiệm của Chính phủ, bộ ngành và chính quyền địa phương

Bên cạnh việc bảo đảm quyền của người dân và doanh nghiệp, dự thảo Luật Xây dựng (thay thế) cũng quy định rõ trách nhiệm của các cơ quan nhà nước trong công tác thanh tra, kiểm tra, giải quyết khiếu nại, tố cáo. Theo đó, Chính phủ có trách nhiệm tổ chức kiểm tra, thanh tra, giải quyết khiếu nại, tố cáo và xử lý vi phạm trong hoạt động đầu tư xây dựng trên phạm vi cả nước. Đây là trách nhiệm bao quát nhằm bảo đảm việc quản lý nhà nước về xây dựng được thực hiện đồng bộ, thống nhất và đúng quy định pháp luật.

Đồng thời, các bộ và cơ quan ngang bộ cũng được phân công nhiệm vụ cụ thể. Các cơ quan này có trách nhiệm tổ chức hướng dẫn, kiểm tra, giải quyết khiếu nại, tố cáo và xử lý vi phạm liên quan đến hoạt động xây dựng thuộc phạm vi quản lý ngành, lĩnh vực. Cơ chế này giúp việc quản lý được triển khai thống nhất theo ngành dọc, xác định rõ trách nhiệm giải quyết từng vụ việc theo thẩm quyền.

Đối với địa phương, dự thảo Luật nêu rõ vai trò của Ủy ban nhân dân các cấp trong việc thực hiện công tác kiểm tra, thanh tra và giải quyết khiếu nại, tố cáo. Ủy ban nhân dân cấp tỉnh, cấp huyện và cấp xã có nhiệm vụ hướng dẫn, kiểm tra, xử lý vi phạm và giải quyết khiếu nại, tố cáo phát sinh tại địa bàn quản lý. Cách phân cấp này bảo đảm việc quản lý sát thực tế, giải quyết kịp thời các vụ việc liên quan đến trật tự xây dựng.

Quy định về kiểm tra chuyên ngành xây dựng

Dự thảo Luật Xây dựng (thay thế) cũng dành một điều khoản riêng để quy định về hoạt động kiểm tra chuyên ngành xây dựng. Theo đó, Bộ Xây dựng chịu trách nhiệm tổ chức kiểm tra chuyên ngành trên phạm vi cả nước, bao gồm việc kiểm tra việc tuân thủ quy chuẩn, tiêu chuẩn và các quy định pháp luật liên quan trong hoạt động đầu tư xây dựng.

Bên cạnh đó, Ủy ban nhân dân cấp tỉnh có trách nhiệm tổ chức thực hiện kiểm tra chuyên ngành tại địa phương, bảo đảm việc quản lý trật tự xây dựng gắn với tình hình cụ thể trên địa bàn. Cơ chế phối hợp này tạo nên sự phân định rõ ràng giữa trách nhiệm quản lý ở trung ương và địa phương, giúp việc kiểm tra được thực hiện thường xuyên và kịp thời.

Có thể nói các quy định về thanh tra, kiểm tra, giải quyết khiếu nại, tố cáo trong dự thảo Luật Xây dựng (thay thế) bao gồm quyền của tổ chức, cá nhân trong quá trình tham gia hoạt động xây dựng, trách nhiệm của Chính phủ, các bộ, ngành và chính quyền địa phương, cùng với quy định cụ thể về kiểm tra chuyên ngành xây dựng. Hệ thống quy định này tạo nền tảng pháp lý cho việc giám sát, xử lý vi phạm và giải quyết khiếu nại, tố cáo trong lĩnh vực xây dựng.