Doanh nghiệp xăng dầu chất vấn cơ quan quản lý loạt vấn đề

Trao đổi với PV Tiền Phong, giám đốc một doanh nghiệp xăng dầu lớn ở khu vực phía Nam cho biết, ông vừa cùng nhiều doanh nghiệp trong ngành hoàn tất văn bản chất vấn với 5 chủ đề liên quan việc điều hành, tính giá của cơ quan quản lý xăng dầu hiện nay.

Theo vị này, doanh nghiệp bán lẻ đang bị chèn ép là thực tế rõ ràng khi nhiều năm qua, các đầu mối, thương nhân phân phối là những đơn vị quyết định việc chia hoặc không chiết khấu cho những tầng nấc phía dưới.

“Cả năm trước, khi giá xăng thế giới liên tục giảm trong biên độ 1-2%, doanh nghiệp bán lẻ lập tức bị cắt chiết khấu còn 0 đồng hoặc nếu có thì chỉ ở mức 100 đến 200 đồng/lít trong khi chi phí thuê cửa hàng, vận chuyển, nhân sự, trả lãi vay… của doanh nghiệp lên tới 1.000 đến 1.100 đồng/lít. Từ đầu tháng 2 đến nay, khi bán lẻ liên tục tố việc bị cắt chiết khấu thì nhiều đầu mối, thương nhân phân phối lập tức tăng chiết khấu lên 1.500 đến 2.300 đồng/lít dầu, từ 1.000 đến1.300 đồng/lít xăng, trong khi biên độ giảm của thế giới hầu như không thay đổi. Điều này cho thấy, doanh nghiệp bán lẻ bị ăn chặn chiết khấu là rõ ràng”, vị này phân tích.

Ông Nguyễn Văn Thắng, giám đốc một doanh nghiệp bán lẻ ở Lâm Đồng cho rằng, chỉ sau khi doanh nghiệp bán lẻ có đơn thư tố cáo việc bị chèn ép chiết khấu thì doanh nghiệp đầu mối mới nhả chiết khấu dù thị trường không có bất cứ biến động gì.

“Tôi sẽ chất vấn Bộ Tài chính và Công Thương liên quan đến việc điều hành để doanh nghiệp bán lẻ thua lỗ nhưng vẫn phải mở cửa bán. Cùng với đó, cần làm rõ việc các đầu mối như Petrolimex, PVOil, Saigon Petro, Mipec… được hưởng nhiều ưu đãi mà luôn để chiết khấu thấp nhất thị trường cho bán lẻ? Các đầu mối và thương nhân phân phối đảm bảo dự trữ theo quy định thế nào. Tại sao nhà nước quản lý và điều hành giá đối với 2 mặt hàng RON95-III và DO005S-II nhưng không quản lý và điều hành giá những sản phẩm RON95-V, RON97, DO0001 khiến mức chênh lệch các loại xăng dầu này rất lớn? Tại sao lại có hình thức kinh doanh độc quyền trong thị trường bán lẻ xăng dầu?”, ông Thắng cho hay.

Dẫn một loạt các quy định về kinh doanh xăng dầu, một doanh nghiệp xăng dầu ở Vĩnh Phúc cho rằng, việc trả đúng và đủ quyền lợi cho doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu là trách nhiệm và nghĩa vụ đặt ra với cơ quan quản lý trong lúc này. Theo vị này, các doanh nghiệp bán lẻ xăng dầu đã chịu khổ hết mức khi bị mất vốn và lỗ nặng trong suốt hơn một năm qua khi liên tục bị cắt chiết khấu và bị ép bán hàng dưới giá vốn.

“Trong tất cả các văn bản quy phạm pháp luật hiện nay, không có điều khoản nào buộc doanh nghiệp bán lẻ phải bán xăng dầu dưới giá thành. Tuy nhiên, nghịch lý này vẫn đang diễn ra khi doanh nghiệp phải trả tiền ngoài để được lấy hàng từ đầu mối, thương nhân phân phối, nhằm tránh bị cơ quan quản lý xử phạt. Quản lý thị trường chỉ xử phạt bán lẻ mà không thấy và kiểm tra, xử phạt đầu mối, thương nhân phân phối mỗi khi chúng tôi báo hết, không nhập được hàng. Đề nghị Chính phủ vào cuộc, kiểm tra việc điều hành của Bộ Tài chính và Bộ Công Thương”, vị này đề xuất.

Đề xuất điều hành theo cơ chế thị trường

Ông Giang Chấn Tây, Giám đốc Công ty Xăng dầu Bội Ngọc (Trà Vinh) cho biết, đã có văn bản gửi Bộ Tài chính và Công Thương chất vấn 3 yêu cầu liên quan việc đảm bảo quyền lợi bình đẳng cho doanh nghiệp trong bối cảnh “ doanh nghiệp đầu mối, thương nhân phân phối có lãi, trong khi doanh nghiệp bán lẻ thì lỗ ròng đến mức kiệt quệ nguồn vốn suốt hơn một năm qua”. Theo vị này, để gỡ mối bòng bong cho thị trường xăng dầu hiện nay, cơ quan quản lý cần nhìn thẳng vào thực tế của thị trường, cũng như phải bảo đảm rằng sẽ không có ‘lợi ích nhóm’ trong xây dựng văn bản pháp luật, trả lại sự công bằng trong khâu phân phối xăng dầu hiện nay. Bất cập hiện nay là doanh nghiệp bán lẻ đang ở đáy của chuỗi cung ứng nhưng không được hưởng quyền lợi. Sự sống còn của doanh nghiệp bán lẻ xăng dầu phụ thuộc hoàn toàn vào sự rộng lượng của các tầng nấc phía trên là đầu mối và thương nhân phân phối.

“Trong cơ cấu tính giá xăng dầu có chi phí định mức và lợi nhuận định mức tổng cộng 1.350 đồng/ lít xăng dầu cho cả 3 khâu: Đầu mối, thương nhân phân phối và doanh nghiệp bán lẻ. Nhưng hơn một năm vừa qua, doanh nghiệp bán lẻ không được hưởng khoản chi phí định mức này. Vì thế trong nghị định mới về xăng dầu tới đây,cần phải phân chia khoản định mức này cho 3 khâu theo tỉ lệ phần trăm nhất định.. Bán lẻ cần được có chiết khấu cố định”, ông Giang Chấn Tây đề xuất. Ngoài ra, để đảm bảo chuỗi cung ứng xăng dầu xuyên suốt trong mọi hoàn cảnh, cần giảm bớt các biện pháp hành chính và thủ tục hành chính đang đè nặng lên doanh nghiệp hiện nay.

Trong văn bản gửi Chính phủ góp ý cho Dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung Nghị định 95 và Nghị định 83 về kinh doanh xăng dầu cách đây ít ngày, Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) cho rằng, cơ quan quản lý nên cân nhắc đầy đủ và khắc phục triệt để những tồn tại trong quản lý, điều hành xăng dầu hiện nay, tránh tình trạng đứt gãy chuỗi cung ứng xăng dầu như trong thời gian qua.

“Nếu tình trạng giá bán thấp hơn chi phí kéo dài thì các doanh nghiệp sẽ không chỉ bán hàng nhỏ giọt trước mắt mà sẽ không đầu tư mới, thậm chí rời bỏ thị trường trong dài hạn. Khi đó, hạ tầng năng lượng của quốc gia sẽ bị xuống cấp, ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất kinh doanh, đời sống sinh hoạt của người dân và an ninh năng lượng quốc gia”, VCCI cảnh báo.

VCCI cho rằng, việc để giá bán do cung cầu quyết định sẽ giúp tạo cạnh tranh cho thị trường. Cùng đó, cần thúc đẩy tính cạnh tranh của thị trường bằng nhiều biện pháp như cho phép mở các cây xăng gần nhau, cho phép các cây xăng nhập hàng từ nhiều nguồn, hạ rào cản gia nhập thị trường xăng dầu.