Xung đột Nga - Ukraine cán mốc một năm: Điểm lại những sự kiện chính
Xung đột Nga - Ukraine bùng phát cách đây một năm đã khiến hàng nghìn người thiệt mạng, hàng triệu người phải rời bỏ nhà cửa, nhiều thành phố biến thành đống đổ nát và làm dấy lên lo ngại căng thẳng leo thang thành một cuộc đối đầu trực diện giữa Nga với Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO).
Dưới đây là các sự kiện chính theo từng tháng của cuộc xung đột.
Tháng 2/2022
Ngày 24/2, Tổng thống Nga Vladimir Putin phát động chiến dịch quân sự đặc biệt ở Ukraine từ các hướng Bắc, Đông và Nam. Ông nói rằng chiến dịch được tiến hành nhằm mục đích phi quân sự hóa, phi phát xít hóa Ukraine để bảo vệ cộng đồng người Nga ở Donbass, ngăn chặn Ukraine gia nhập NATO.
Ukraine và các đồng minh phương Tây kịch liệt phản đối hành động của Nga.
Quân đội Ukraine ở Donetsk ngày 24/2. Ảnh: AP
Chỉ trong một thời gian ngắn, quân đội Nga đã tiến vào vùng ngoại ô Kiev. Nhưng nỗ lực của Nga trong việc giành quyền kiểm soát thủ đô Ukraine và các thành phố khác ở phía Đông Bắc gặp phải sự kháng cự quyết liệt.
Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky quay video bên ngoài văn phòng ở Kiev để chứng minh ông sẽ ở lại và tiếp tục nắm quyền.
Tháng 3/2022
Ngày 2/3, Nga tuyên bố kiểm soát thành phố Kherson (miền Nam Ukraine). Trong những ngày đầu tháng 3, lực lượng Nga cũng giành được phần còn lại của vùng Kherson và một phần lớn vùng Zaporizhzhia lân cận, bao gồm cả nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia lớn nhất châu Âu.
Tuy nhiên tại vùng ngoại ô Kiev, quân đội Nga rơi vào thế mắc kẹt. Các đoàn xe của Nga - trải dài dọc theo các đường cao tốc dẫn đến thủ đô Ukraine - trở thành "miếng mồi" cho pháo binh và máy bay không người lái Ukraine.
Ngày 29/3, Nga tuyên bố rút quân khỏi ngoại ô Kiev và các khu vực lân cận với lý do tập trung bảo vệ khu vực miền Đông Donbass, nơi phe ly khai đã chiến đấu với lực lượng Ukraine kể từ năm 2014.
Tháng 4/2022
Sau khi lực lượng Nga rút khỏi ngoại ô Kiev, quân đội Ukraine tuyên bố tìm thấy hàng trăm thi thể thường dân trong những ngôi mộ tập thể hoặc bị bỏ lại trên đường phố của thị trấn Bucha. Kiev và các đồng minh phương Tây nhanh chóng chĩa mũi dùi vào Nga, nhưng Điện Kremlin liên tục bác bỏ cáo buộc và cho rằng vụ việc được dàn dựng để quy trách nhiệm cho Mátxcơva.
Các tình nguyện viên dọn dẹp thi thể ở Bucha. Ảnh: AP
Ở thành phố Mariupol ven Biển Azov, giao tranh diễn ra quyết liệt. Các cuộc pháo kích qua lại giữa hai bên đã biến phần lớn thành phố này thành đống đổ nát.
Ngày 13/4, tàu tuần dương tên lửa Moskva - soái hạm của Hạm đội Biển Đen của Nga - bốc cháy rồi chìm. Phía Ukraine tuyên bố tên lửa của nước này đã bắn trúng tàu Nga.
Tháng 5/2022
Ngày 16/5, các binh sĩ Ukraine cố thủ trong nhà máy thép Azovstal - thành trì cuối cùng của lực lượng Ukraine ở Mariupol - đồng ý đầu hàng lực lượng Nga sau khi bị bao vây gần ba tháng.
Bên ngoài nhà máy Azovstal - thành trì cuối cùng của lực lượng Ukraine ở Mariupol. Ảnh: AP
Việc Nga giành quyền kiểm soát Mariupol đã khiến lực lượng Ukraine bị cắt đứt khỏi bờ Biển Azov và tạo ra một hành lang trên đất liền từ biên giới Nga đến bán đảo Crimea.
Ngày 18/5, Phần Lan và Thụy Điển nộp đơn xin gia nhập NATO. Động thái này khiến Nga tức giận và tuyên bố sẽ đáp trả nếu an ninh bị đe dọa.
Tháng 6/2022
Thêm nhiều vũ khí phương Tây “chảy” vào Ukraine, bao gồm hệ thống pháo phản lực phóng loạt cơ động cao HIMARS do Mỹ cung cấp.
Ngày 30/6, quân đội Nga rút khỏi Đảo Rắn (nằm ngoài khơi cảng Odesa của Biển Đen) mà lực lượng này đã giành được từ những ngày đầu của chiến dịch.
Tháng 7/2022
Ngày 22/7, Nga và Ukraine - với sự trung gian của Thổ Nhĩ Kỳ và Liên Hợp Quốc - đã đồng ý về thỏa thuận “giải phóng” số ngũ cốc bị mắc kẹt tại các cảng Biển Đen của Ukraine, chấm dứt tình trạng bế tắc đe dọa an ninh lương thực toàn cầu.
Ngày 29/7, một nhà tù ở thị trấn Olenivka do Nga kiểm soát bị tấn công bằng tên lửa. Đây là nơi giam giữ các binh sĩ Ukraine bị bắt ở Mariupol. Vụ tấn công khiến 53 người thiệt mạng.
Tháng 8/2022
Ngày 9/8, một số vụ nổ lớn xảy ra tại căn cứ không quân ở Crimea. Một trạm biến áp và kho đạn dược trên bán đảo này cũng phát nổ một tuần sau đó. Các quan chức quân đội hàng đầu của Ukraine thừa nhận những cuộc tấn công nhằm vào Crimea được thực hiện bởi quân đội nước này.
Nổ lớn tại một căn cứ quân sự Nga trên bán đảo Crimea ngày 9/8. Ảnh: AP
Ngày 20/8, Darya Dugina - con gái của nhà tư tưởng dân tộc chủ nghĩa người Nga Alexander Dugin - bị ám sát trong một vụ nổ bom xe ở ngoại ô Mátxcơva, mà chính quyền Nga đổ lỗi cho Ukraine.
Tháng 9/2022
Ngày 6/9, các lực lượng Ukraine phát động một cuộc phản công bất ngờ ở khu vực Kharkiv, buộc lực lượng Nga phải rút lui khỏi các khu vực rộng lớn mà họ đã kiểm soát trong nhiều tháng.
Ngày 21/9, Tổng thống Putin ra lệnh huy động 300.000 quân dự bị. Cùng lúc đó, Nga tổ chức các cuộc trưng cầu dân ý về việc sáp nhập ở các vùng Kherson, Zaporozhzhia của Ukraine cũng như ở hai nước Cộng hòa Nhân dân tự xưng Donetsk và Lugansk.
Kết quả bỏ phiếu cho thấy cư dân những vùng này ủng hộ sáp nhập Nga. Tuy nhiên, Ukraine và các đồng minh phương Tây tuyên bố không công nhận.
Ngày 30/9, Tổng thống Putin ký các văn bản sáp nhập bốn khu vực nói trên vào Liên bang Nga trong một buổi lễ ở Điện Kremlin.
Tháng 10/2022
Ngày 8/10, một chiếc xe tải chở đầy chất nổ đã nổ tung trên cây cầu nối Crimea với đất liền của Nga trong một cuộc tấn công mà Điện Kremlin đổ lỗi cho Ukraine. Nga đáp trả bằng các cuộc tấn công tên lửa vào các nhà máy điện và cơ sở hạ tầng quan trọng khác của Ukraine.
Cầu Crimea bị tấn công bằng bom xe ngày 8/10. Ảnh: AP
Sau đợt tấn công đầu tiên vào ngày 10/10, các cuộc không kích tiếp tục diễn ra thường xuyên trong những tháng tiếp theo, dẫn đến tình trạng mất điện trên khắp Ukraine.
Tháng 11/2022
Ngày 9/11, lực lượng Nga tuyên bố rút khỏi thành phố Kherson, từ bỏ thủ phủ duy nhất mà họ giành được kể từ khi xung đột bùng phát. Đây được coi là bước lùi với Điện Kremlin.
Tháng 12/2022
Ngày 5/12, quân đội Nga cáo buộc phía Ukraine đã sử dụng máy bay không người lái để nhắm vào hai căn cứ dành cho máy bay ném bom tầm xa nằm sâu trong lãnh thổ Nga. Một cuộc tấn công tương tự đã diễn ra vào cuối tháng, cho thấy những lỗ hổng trong hệ thống phòng thủ của Nga.
Ngày 21/12, Tổng thống Ukraine Zelensky đến thăm Mỹ trong chuyến công du nước ngoài đầu tiên kể từ khi xung đột bùng phát.
Tại Washington, ông Zelensky gặp Tổng thống Joe Biden và được Mỹ cam kết cung cấp hệ thống tên lửa phòng không Patriot.
Tổng thống Zelensky thăm Mỹ, gặp Tổng thống Joe Biden. Ảnh: AP
Tháng 1/2023
Ngay sau Giao thừa, hàng chục binh sĩ Nga mới được huy động đã thiệt mạng trong một cuộc tấn công bằng tên lửa của Ukraine vào thành phố Makiivka. Bộ Quốc phòng Nga cho biết 89 binh sĩ đã thiệt mạng, trong khi các quan chức Ukraine đưa ra con số thương vong lên tới hàng trăm người.
Sau nhiều tháng giao tranh dữ dội, Nga tuyên bố giành được thị trấn Soledar vào ngày 12/1, dù vài ngày sau đó Kiev mới thừa nhận thất bại. Cùng lúc đó, lực lượng Nga đẩy mạnh các cuộc tấn công để giành “thành trì” Bakhmut của Ukraine.
Cuối tháng 1, Đức và Mỹ đồng ý chuyển giao xe tăng Leopard 2 và M1 Abrams cho Kiev. Một số quốc gia phương Tây khác cũng đưa ra quyết định tương tự.
Tháng 2/2023
Ngày 8/2, Tổng thống Ukraine Zelensky có chuyến thăm Anh và Pháp, tiếp tục kêu gọi phương Tây tăng cường viện trợ vũ khí hiện đại, đặc biệt là máy bay chiến đấu và đạn dược tầm xa.
Tổng thống Zelensky gặp Thủ tướng Anh Rishi Sunak ở London. Ảnh: AP
NATO và Ukraine dự đoán Nga đang chuẩn bị tiến hành một đợt tiến công lớn trước khi cuộc xung đột chạm mốc một năm.
Theo AP
