Nghiên cứu xây dựng chính sách dân số phù hợp bối cảnh già hóa dân số nhanh

Cử tri tỉnh Yên Bái cho rằng, Pháp lệnh 06/2003/PL-UBTVQH11 ngày 9/1/2003 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về dân số và Pháp lệnh 08/2008/PL-UBTVQH12 ngày 27/12/2008 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội sửa đổi Điều 10 Pháp lệnh về dân số năm 2003 đến nay có một số quy định không còn phù hợp với thực tế như quy định tại Khoản 2, Điều 1, Pháp lệnh 08/2008/PL-UBTVQH12: "2. Sinh một hoặc hai con, trừ trường hợp đặc biệt do Chính phủ quy định". Theo đánh giá của chuyên gia, khi "thời kỳ dân số vàng" kết thúc, nước ta sẽ chuyển sang giai đoạn dân số già vào khoảng năm 2038. Nếu không phát huy tối đa về lợi thế dân số vàng thì người Việt Nam có nguy cơ rơi vào tình trạng "chưa giàu đã già", nhất là khi nước ta được đánh giá có tốc độ già hóa dân số nhanh.

Cử tri đề nghị nghiên cứu tham mưu Chính phủ trình Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét sửa đổi, bổ sung Pháp lệnh Dân số năm 2003 và Pháp lệnh Dân số sửa đổi, bổ sung năm 2008 theo hướng nâng lên thành luật; đồng thời, nghiên cứu quy định số lượng con của mỗi cặp vợ chồng cho phù hợp với tình hình thực tế để đảm bảo nguồn nhân lực phục vụ cho phát triển kinh tế - xã hội lâu dài của đất nước.

Cử tri tỉnh Tiền Giang phản ánh, nước ta hiện đang chuẩn bị bước vào giai đoạn già hóa dân số, do vậy kiến nghị nghiên cứu xây dựng chính sách dân số phù hợp để từng bước cải thiện vấn đề dân số già gắn với giữ vững quốc phòng, an ninh.

Trả lời cử tri 2 tỉnh Yên Bái và Tiền Giang, Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan cho biết, sau phiên họp ngày 14/2/2025, Bộ Chính trị đã có ý kiến chỉ đạo, trong đó giao Đảng ủy Chính phủ và Đảng ủy Quốc hội phối hợp lãnh đạo, chỉ đạo đẩy nhanh tiến độ xây dựng và trình Quốc hội thông qua Luật Dân số.

Trước mắt, khẩn trương rà soát, sửa đổi các văn bản pháp luật có quy định về số con, bao gồm Pháp lệnh 06/2003 và Pháp lệnh 08/2008, hoàn thành trong quý I/2025.

Bộ Chính trị cũng đồng ý chủ trương xây dựng và thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia về dân số và phát triển giai đoạn 2026-2035, giao Đảng ủy Chính phủ chỉ đạo xây dựng và trình Quốc hội trong quý III-2025.

Bộ Y tế đã hoàn thiện nội dung hồ sơ đề nghị xây dựng Luật Dân số và có tờ trình gửi Chính phủ về việc đề nghị xây dựng Luật Dân số. Theo đó, dự thảo Luật Dân số tập trung vào các nội dung chính như sau: Duy trì mức sinh thay thế trên phạm vi cả nước, khắc phục tình trạng chênh lệch mức sinh giữa các vùng, đối tượng để đảm bảo quy mô dân số hợp lý và thích ứng với quá trình già hóa dân số; dự kiến quy định "cho phép cặp vợ chồng, cá nhân quyết định thời gian sinh con, số con và khoảng cách giữa các lần sinh".

Đưa tỷ số giới tính khi sinh về mức cân bằng tự nhiên nhằm giảm thiểu những hệ lụy của mất cân bằng giới tính khi sinh đối với kinh tế, xã hội.

Nâng cao chất lượng dân số về thể chất ngay từ giai đoạn đầu đời thông qua tư vấn, khám sức khỏe trước khi kết hôn, tầm soát trước sinh và sơ sinh để góp phần nâng cao chất lượng nguồn nhân lực phục vụ phát triển đất nước.

Bộ Y tế cũng cho biết đang hoàn thiện báo cáo tiếp thu, giải trình ý kiến của các thành viên Chính phủ. Dự án Luật Dân số dự kiến được Chính phủ xem xét tại kỳ họp chuyên đề về xây dựng pháp luật vào năm 2025. Nếu được Chính phủ thông qua, dự kiến dự án luật được trình Quốc hội khóa XV cho ý kiến tại Kỳ họp thứ 9 năm 2025 và thông qua tại Kỳ họp thứ 10 năm 2025.

Bộ trưởng Đào Hồng Lan cho biết thêm, Bộ Y tế sẽ phối hợp với các cơ quan liên quan để triển khai các chỉ đạo của lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Quốc hội và Chính phủ, đảm bảo các quy định về dân số được điều chỉnh phù hợp với tình hình thực tế và yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội lâu dài./.

BT