Ngành Thanh tra chuyển mình sau sắp xếp

Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Đảng ủy, Tổng Thanh tra Chính phủ Đoàn Hồng Phong. Ảnh: PV

Bám sát chủ trương, chỉ đạo của Bộ Chính trị, Ban Bí thư về việc sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy hệ thống cơ quan thanh tra theo 2 cấp ở Trung ương và địa phương, đến nay, Thanh tra Chính phủ đã hoàn thành việc sắp xếp, kiện toàn tổ chức bộ máy. Nhiều địa phương cũng đang vào guồng thực hiện việc sắp xếp cơ quan thanh tra tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương. Bộ máy mới đang dần định hình - gọn hơn, rõ hơn.

Tuy nhiên, những thay đổi về hình thức mới chỉ là bước đầu. Nếu chỉ thay đổi bộ máy mà tư duy, cách làm vẫn như cũ thì sẽ rất khó để phát huy hiệu quả, nhất là trong bối cảnh nhiệm vụ ngành Thanh tra ngày càng nặng nề, phức tạp và yêu cầu cao hơn về tính minh bạch, kịp thời, hiệu quả.

Bộ máy mới - Gọn để mạnh hơn

Tại Thanh tra Chính phủ, việc sắp xếp tổ chức bộ máy, nhân sự được thống nhất theo nguyên tắc chung, đó là phải đúng chủ trương, chỉ đạo, kết luận của Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư, Kế hoạch của Thủ tướng Chính phủ về Đề án sắp xếp hệ thống cơ quan thanh tra. Sau sắp xếp, bộ máy mới của Thanh tra Chính phủ được cơ cấu lại, bao quát đầy đủ chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của các đơn vị trực thuộc và chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của Thanh tra 12 Bộ chuyển về Thanh tra Chính phủ. Cơ quan Thanh tra Chính phủ có 22 đơn vị, trong đó 20 đơn vị hành chính, giúp Tổng Thanh tra Chính phủ thực hiện chức năng quản lý Nhà nước; 2 đơn vị sự nghiệp công lập, phục vụ chức năng quản lý Nhà nước của Thanh tra Chính phủ.

Cùng với đó, việc bố trí, sắp xếp nhân sự cũng được triển khai gắn với cơ cấu lại và nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức, bảo đảm ổn định, tránh xáo trộn lớn và phù hợp về năng lực, trình độ chuyên môn, khả năng, sở trường, uy tín của công chức, lãnh đạo quản lý.

Ở cấp địa phương, việc sắp xếp tổ chức, bộ máy, nhân sự của thanh tra tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương được thực hiện trên cơ sở kết thúc hoạt động thanh tra cấp huyện, thanh tra sở và thanh tra tỉnh hiện tại. Sau đó, xây dựng và triển khai thực hiện phương án sắp xếp, bố trí nhân sự về thanh tra tỉnh, đảm bảo theo quy trình, quy định của Đảng, Nhà nước.

Các cơ quan không còn tổ chức thanh tra thì thực hiện chức năng, nhiệm vụ kiểm tra trong phạm vi quản lý Nhà nước.

Phần lớn các địa phương đều nghiêm túc thực hiện theo đúng lộ trình sắp xếp. Phấn đấu hoàn thành đồng bộ với chủ trương sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh. Quá trình sắp xếp dù không tránh khỏi xáo trộn, nhưng ngành Thanh tra vẫn luôn quán triệt đúng tinh thần chỉ đạo của Trung ương đó là: Phát huy hiệu quả cao nhất khi thực hiện các nhiệm vụ chính trị, tránh chồng chéo, giảm khâu trung gian, bảo đảm tính thống nhất và độc lập trong thực thi công vụ.

Đổi mới từ tư duy đến hành động

Sắp xếp tổ chức là việc làm lớn, nhưng thách thức thực sự nằm ở việc ngành Thanh tra sẽ vận hành bộ máy mới như thế nào để đảm bảo hiệu lực, hiệu quả. Khi bộ máy đã gọn, giảm tầng nấc, đội ngũ cán bộ cũng được cơ cấu lại thì rõ ràng cách làm cũ sẽ không còn phù hợp, nhất là khi ngành Thanh tra đang đứng trước những yêu cầu nhiệm vụ mới nặng nề hơn.

Mục tiêu lớn nhất của Đề án sắp xếp hệ thống cơ quan thanh tra chính là tổ chức, sắp xếp lại các cơ quan thanh tra của ngành tập trung, thống nhất, tinh gọn về đầu mối theo 2 cấp ở Trung ương, địa phương, đảm bảo giảm đầu mối, giảm tầng nấc, tinh gọn biên chế, nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động. Yêu cầu từ Trung ương đặt ra rất rõ: sau tinh gọn bộ máy phải tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát nhằm đảm bảo trật tự kỷ cương, phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực, kiểm soát quyền lực, đảm bảo không bỏ lọt sai phạm nhưng cũng không gây phiền hà cho tổ chức, doanh nghiệp, người dân. Yêu cầu đó cũng đòi hỏi sự đổi mới tư duy thanh tra từ “tập trung phát hiện, xử lý” chuyển sang “chú trọng phòng ngừa, răn đe”, không để tích tụ sai phạm nhỏ thành sai phạm lớn.

Sau khi Thanh tra Chính phủ hoàn tất việc sắp xếp và các địa phương đang bước vào giai đoạn tăng tốc triển khai, ngành Thanh tra đã đi được một bước quan trọng trong tiến trình cải cách tổ chức. Song, yêu cầu cấp bách đặt ra đối với toàn ngành là phải thích nghi nhanh với mô hình mới, linh hoạt trong vận hành và sớm đổi mới phương thức hoạt động để ngành Thanh tra thực sự chuyển mình sau sắp xếp.

Thách thức thực sự mới chỉ bắt đầu. Khi bộ máy mới được vận hành từ Trung ương đến địa phương, sẽ có không ít vấn đề bất cập phát sinh. Khi đó, việc cần làm không chỉ là tháo gỡ "điểm nghẽn", mà rất cần sự thay đổi về cách làm, cũng như đổi mới tư duy của đội ngũ cán bộ.