Bỏ thuế 20% lãi chứng khoán để giữ lợi thế cạnh tranh cho thị trường

Bộ Tài chính vừa quyết định bỏ đề xuất áp thuế 20% trên phần lãi từ giao dịch cổ phiếu và tiếp tục duy trì mức thuế 0,1% trên giá trị chuyển nhượng từng lần, dư luận thị trường đã có nhiều phản ứng tích cực. Phóng viên Tạp chí Kinh tế - Tài chính đã có cuộc trao đổi với bà Lê Hà Giang - Phó phòng Giao dịch 1, Công ty Chứng khoán Dầu khí (PSI), để phân tích sâu hơn tác động của chính sách này đến tâm lý nhà đầu tư và triển vọng thị trường.

Phóng viên: Việc Bộ Tài chính bỏ đề xuất áp thuế 20% với lãi bán chứng khoán sẽ tác động thế nào đến tâm lý nhà đầu tư và diễn biến thị trường?

Bà Lê Hà Giang: Việc rút lại phương án thu 20% trên phần lãi và giữ nguyên cách thu 0,1% trên giá trị chuyển nhượng từng lần thực chất đã giúp xóa bỏ rủi ro chính sách vốn đang đè nặng lên tâm lý nhà đầu tư cá nhân. Đây là một tín hiệu “dễ chịu” đối với khẩu vị rủi ro trong ngắn hạn, bởi nó góp phần ủng hộ thanh khoản và nhịp tăng, đặc biệt ở nhóm cổ phiếu đầu cơ hoặc giao dịch T+.

Thực tế, sau khi có thông báo chính thức về việc bãi bỏ, VN-Index đã áp sát mốc 1.700 điểm, thiết lập kỷ lục mới, qua đó giải tỏa tâm lý lo ngại và tạo thêm hưng phấn cho nhà đầu tư khi tham gia thị trường chứng khoán.

Phóng viên: Nhà đầu tư thường rất nhạy cảm với thay đổi chính sách thuế. Với kinh nghiệm lâu năm trên thị trường, bà đánh giá nhà đầu tư trong và ngoài nước nhìn nhận động thái này ra sao?

Bà Lê Hà Giang: Đối với nhà đầu tư trong nước, lo ngại lớn nhất chính là khả năng đánh thuế trực tiếp trên phần lãi 20% khiến rủi ro gia tăng, khi lợi nhuận nhiều khi không đủ bù lỗ, đặc biệt đối với những người giao dịch ngắn hạn. Trong khi đó, việc duy trì mức thuế 0,1% cho mỗi lần bán, bất kể lãi hay lỗ, lại có ưu điểm là cách tính toán đơn giản và ít tạo sức ép lên dòng tiền ngắn hạn.

Với nhà đầu tư nước ngoài, điều họ quan tâm nhất chính là tính ổn định và khả năng dự đoán của chính sách. Việc cơ quan soạn thảo tiếp thu ý kiến phản hồi và rút lại đề xuất cho thấy sự cầu thị và đồng hành cùng thị trường, giúp giảm rủi ro thay đổi chính sách “giữa dòng”.

Hơn nữa, mức thuế hiện nay của Việt Nam cũng đang tiệm cận thông lệ khu vực, chẳng hạn Indonesia áp 0,1% trên giá bán cổ phiếu niêm yết, còn Philippines vừa hạ thuế giao dịch xuống 0,1% từ ngày 01/7/2025.

Phóng viên: Thị trường vốn đang được kỳ vọng trở thành kênh huy động trung và dài hạn quan trọng cho nền kinh tế. Theo bà, chính sách thuế nên được thiết kế như thế nào để vừa công bằng, vừa khuyến khích đầu tư dài hạn?

Bà Lê Hà Giang: Chính sách thuế trong lĩnh vực chứng khoán cần hướng đến việc tạo động lực cho nhà đầu tư nắm giữ dài hạn, đồng thời đảm bảo sự công bằng giữa các đối tượng. Một số gợi ý có thể cân nhắc là giảm mức thuế cho những khoản đầu tư có thời gian nắm giữ từ 12 đến 24 tháng, hoặc áp dụng cơ chế hoãn hoặc giảm thuế nếu dòng vốn được tái đầu tư vào các sản phẩm trung và dài hạn như quỹ hạ tầng hay trái phiếu dự án. Ngoài ra, cần rà soát tình trạng “thuế chồng thuế” đối với cổ tức hay cổ phiếu thưởng, để tránh làm suy giảm động lực tích lũy vốn của cả doanh nghiệp và nhà đầu tư.

Phóng viên: So sánh với các thị trường trong khu vực, bà nhận thấy khung chính sách thuế của Việt Nam có điểm khác biệt gì?

Bà Lê Hà Giang: Ở Singapore, nhà đầu tư cá nhân không phải nộp thuế lãi vốn, ngoại trừ những trường hợp bị coi là hoạt động kinh doanh chứng khoán, nên đây là lợi thế rất lớn trong việc thu hút vốn dài hạn.

Indonesia áp dụng mức thuế 0,1% trên giá bán cổ phiếu niêm yết, còn cổ tức cá nhân bị đánh thuế tối đa 10% nếu không tái đầu tư.

Philippines, như tôi đã nói, từ tháng 7/2025 cũng giảm thuế giao dịch xuống 0,1% để kích thích thị trường.

Trong khi đó, Thái Lan tái áp thuế giao dịch chứng khoán (FTT) với mức 0,055% giai đoạn đầu, sau đó tăng lên 0,11%, khiến chi phí giao dịch cao hơn Việt Nam.

Malaysia thì không đánh thuế lãi vốn đối với cổ phiếu niêm yết, nhưng từ năm 2024 bắt đầu áp dụng thuế lãi vốn đối với cổ phần chưa niêm yết.

Nhìn tổng thể, quyết định rút lại đề xuất thuế 20% đối với lãi bán cổ phiếu ở Việt Nam là hợp lý trong bối cảnh hiện tại. Nó không chỉ hỗ trợ mục tiêu nâng cao vai trò của thị trường vốn mà còn giúp duy trì sức cạnh tranh so với các thị trường trong khu vực.

Trong ngắn hạn, tâm lý nhà đầu tư được củng cố và thanh khoản thị trường nhiều khả năng sẽ được cải thiện. Tuy nhiên, trong trung hạn, nhà đầu tư sẽ tiếp tục theo dõi sát sao lộ trình sửa đổi Luật Thuế Thu nhập cá nhân tại Quốc hội cũng như các hướng dẫn chi tiết dưới luật để có thể đưa ra quyết định đầu tư phù hợp.

Phóng viên: Trân trọng cảm ơn bà!