Nhiều mỏ cát phục vụ cao tốc vùng Đồng bằng sông Cửu Long không đạt tiêu chuẩn

Khó khăn trong việc đảm bảo nguồn cát đắp

Chiều 20/11, tại Sóc Trăng, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà chủ trì cuộc họp thúc đẩy các dự án đường cao tốc khu vực Đồng bằng sông Cửu Long.

Tham dự cuộc họp có lãnh đạo các bộ, ngành 13 tỉnh Đồng bằng sông Cửu Long, ban quản lý dự án, doanh nghiệp, nhà thầu.

Theo Bộ Giao thông Vận tải, công tác giải phóng mặt bằng đang cơ bản đáp ứng yêu cầu triển khai thi công. Đặc biệt, các dự án như cao tốc Cần Thơ - Cà Mau đạt 99,9% tiến độ giải phóng mặt bằng, Châu Đốc - Cần Thơ - Sóc Trăng đạt 99% và Cao Lãnh - An Hữu đạt 100%.

Tuy nhiên, một số vấn đề về di dời hạ tầng kỹ thuật, đặc biệt là hệ thống đường điện cao thế, vẫn còn chậm trễ. Điều này ảnh hưởng đến tiến độ thi công, nhất là khi các dự án đều đặt mục tiêu hoàn thành trong giai đoạn từ nay đến năm 2025.

Về tiến độ xây dựng, cao tốc Cần Thơ - Cà Mau đã hoàn thành 50% trên kế hoạch 59%. Cao tốc Châu Đốc - Cần Thơ - Sóc Trăng đạt mức độ khác nhau qua từng địa phương, với đoạn qua An Giang đạt 35,9%, Cần Thơ đạt 16,4%, Hậu Giang đạt 26%, và Sóc Trăng đạt 14,5%.

Cao tốc Cao Lãnh - An Hữu ghi nhận tiến độ khả quan hơn với đoạn qua Đồng Tháp đạt 44% trên kế hoạch 45%. Đoạn qua Tiền Giang hiện đang trong giai đoạn đào đất hữu cơ và xây dựng đường công vụ.

Một trong những thách thức lớn nhất đối với các dự án cao tốc tại Đồng bằng sông Cửu Long là việc đảm bảo nguồn cung cấp cát san lấp. Hiện nay, cao tốc Cần Thơ - Cà Mau đã xác định được nguồn cung 25,7 triệu m³, vượt nhu cầu 18,5 triệu m³. Tuy nhiên, chỉ 23,1 triệu m³ đã đủ điều kiện khai thác, trong khi 2,6 triệu m³ đang chờ hoàn thiện thủ tục.

Cao tốc Châu Đốc - Cần Thơ - Sóc Trăng đối mặt với tình trạng thiếu hụt cát tại một số đoạn. Đoạn qua An Giang thiếu 3 triệu m³ so với nhu cầu 9,3 triệu m³, và đoạn qua Cần Thơ thiếu 1,85 triệu m³ trên tổng nhu cầu 7 triệu m³.

Dự án Cao Lãnh - An Hữu đã xác định đủ 3,8 triệu m³ và được cấp phép khai thác. Tuy nhiên, tổng khối lượng cát đắp nền chưa xác định được nguồn là 7,45 triệu m³, chủ yếu tại các tỉnh Tiền Giang (3,25 triệu m³), Vĩnh Long (1,2 triệu m³) và An Giang (3 triệu m³).

Thứ trưởng Bộ Bộ Giao thông Vận tải Lê Anh Tuấn cho biết, mặc dù trữ lượng các mỏ cát đắp đường cơ bản đáp ứng nhưng việc triển khai thủ tục cấp mỏ cát, công suất khai thác chưa theo kịp tiến độ thi công, đặc biệt là những đoạn tuyến có kế hoạch hoàn thành trong năm 2025.

Nhiều mỏ cát tại tỉnh Tiền Giang, Bến Tre, Sóc Trăng khi khảo sát, đánh giá chất lượng, trữ lượng không đạt tiêu chuẩn nên phải tìm kiếm mỏ khác thay thế.

Cam kết đảm bảo nguồn cát

Tại cuộc họp với Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà, các địa phương đã đưa ra nhiều giải pháp để khắc phục tình trạng thiếu hụt nguồn cát. Tỉnh Tiền Giang cam kết cấp phép khai thác thêm các mỏ mới, đảm bảo cung cấp đủ 3,25 triệu m³ cát còn thiếu.

An Giang cũng đang hoàn thiện thủ tục để khai thác lại 7 khu vực nhằm bù đắp lượng cát còn thiếu so với chỉ tiêu Chính phủ giao. Trong khi đó, Sóc Trăng kêu gọi sự hỗ trợ từ Trung ương để giải quyết vấn đề ranh giới khai thác cát biển với Trà Vinh.

Phát biểu chỉ đạo, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà giao Bộ Giao thông Vận tải phối hợp với các địa phương, ban quản lý dự án, nhà thầu rà soát, tổng hợp lại trữ lượng, chất lượng, công suất các mỏ cát theo tiến độ của từng dự án; tính toán thêm phương án sử dụng cát biển để bù trừ giải quyết rủi ro trong tính toán nguồn cát san lấp.

Phó Thủ tướng lưu ý dù không thực hiện đánh giá tác động môi trường đối với những mỏ thực hiện theo cơ chế đặc thù nhưng các địa phương phải lắp đặt thiết bị quan trắc, giám sát, sử dụng công cụ, mô hình tính toán, công nghệ kỹ thuật để xác định độ sâu khai thác mỏ cát, bảo đảm an toàn môi trường, không gây ra sạt lở.

Về khai thác cát biển tại khu vực chưa xác định ranh giới quản lý giữa các địa phương, Phó Thủ tướng nhấn mạnh tinh thần “đây là tài nguyên chung để phục vụ dự án trọng điểm quốc gia và sẽ kết thúc sau khi hoàn thành”; đồng thời Bộ Tài nguyên và Môi trường, Bộ Nội vụ khẩn trương xác định ranh giới quản lý khu vực biển giữa các địa phương.

Bộ Tài nguyên và Môi trường được giao nhiệm vụ đánh giá toàn diện trữ lượng cát sông và biển tại Đồng bằng sông Cửu Long. Bộ Xây dựng sẽ phối hợp với các cơ quan liên quan để rà soát, cập nhật các tiêu chuẩn xử lý cát biển.

Để xử lý nút thắt về giá cung cấp cát từ các mỏ thương mại cho dự án cao tốc, Phó Thủ tướng đề nghị doanh nghiệp khai thác, nhà thầu, địa phương, các Bộ Tài chính, Giao thông Vận tải, Kế hoạch và Đầu tư, Xây dựng cùng làm việc, thống nhất phương án trên nguyên tắc “lợi ích hài hòa, rủi ro chia sẻ”.